Dar çərçivələrə sığmayan, inadkar, axına qarşı üzən balıq kimi hamıdan fərqlənən bir uşaq idim. Özümlə birgə doğulmuş sağlamlıq problemləri ilə boğuşur, özümə gələn kimi toxunulması qadağan olan əşyalarla oynayıb özümü də, ətrafdakıları da canından bezdirməyi bacarırdım.

Həkimlər yaşamayacaq demişdilər. Baxmayaraq ki, hər gün içimdəki həyat eşqi bir az daha artırdı. Dörd əllə həyata sarılır, balaca cismimlə bu geniş dünyanın bir fərdi olmaq naminə həyatla ölüm arasındakı yolları Allahın izni ilə yorulmadan gedib gəlir, ölüm yuxusundan hər dəfə gülərək ayılardım.

Bütün uşaqlardan fərqli idim amma bu mənim dərdim yox üstünlüyüm idi. Ən azından mən belə hesab edirdim. Onlar kimi rəngli oyuncaqlarım, gözəl gəlinciklərim yox idi. Həkimlərin dediyi kimi onlar mənim ölümüm ola bilərdi. Əlbəttə, mən bunları anlamaz, fürsət düşən kimi əmim qızının gəlinciklərini bağrıma basar, yenə və yenə başa qayıdardım. Gəlinciklər mənim uşaqlıq həsrətim idi. İllər keçməsinə baxmayaraq harda gəlincik görsəm kövrəlir və o an boğulduğumu hiss edirəm.

“Astma xəstəliyi “mənim ilk sınağım idi.
 Unuda bilmərəm, 5-yaşım vardı. Gizlincə evimizin zirzəmisinə düşdüm. Anamın qış tədarükü gördüyü balonlara və əmim qızının yerdəki qutuda yığılı olan oyuncaqlarına gözüm sataşdı. Qorxa –qorxa gəlinciyin ayaq tərəfindən yapışıb boş olan balonlardan birinin içinə atdım və ağzını anam edəndə gördüyüm kimi qapaqla bağladım. Sonsuz qədər qucaqladım  soyuq balonu. O an anamın arxada necə ağladığı, hıçqırıqları qulaqlarımdan hələ də getmir. Bu, mənim ilk qələbəm idi. Aramızda şüşə əngəllər olsa da, mən arzuma çatmışdım. O vaxt yurdumu və ailəmi gözləyən bəladan xəbərsiz yeni kəşfimlə xoşbəxt idim.

Bir gün evimizdə hər şey öz axarı ilə irəliləyirdi, ta ki, atamın evə tələsik girərək anama : 
“Ermənilər kəndə girib. Uşaqları götür, sizi Bakıya yola salıram.”-deyənə qədər. Anam atamla qaçaraq evlənmişdi və bu səbəbdən ailəsi ona cehizi çox gec vermişdi. Demək olar ki, bütün əşyalarımız üstü qırmızı lentlə bağlanmış qutularda idi. Anam bacardığı qədər tez evdən çıxmalı idi. Ona görə də hər əşyadan 4 -ədəd götürdü, bizim ailə üzvlərimizin sayı qədər. Axı biz qayıdacaqdıq.

Nə qədər tez çıxmağa çalışsaq da, artıq gec idi. Hər tərəfdən güllə səsi gəlirdi. Atam bizi kənd qəbristanlığının çökək bir hissəsinə gətirdi. Güllələrin başımızın üstündən necə keçdiyini, insanların qışqırıq səslərini, bibilərimin saçlarını necə yolduğunu indi də bəzən yuxularımda görürəm. Ətrafımda baş verənləri anlamır, hətta uşaq ağlımla bizdən bir az yuxarıda aralanmış qəbir daşlarının arasında bitmiş nərgiz gülləri üçün dayanmadan ağlayırdım. Yaranmış sakitlikdən istifadə edib bizi əmimin yük maşınına qoydular. Üşüdüyümü xatırlayıram, bir də atamın bizə əl salladığını. O, Laçında qalmalı,yurdumuz üçün mübarizə aparmalı idi. Eynilə əmilərim kimi. Üstü açıq bu maşında atamın özündən başqa səkkiz bacı-qardaşının ailələri də bizimlə idi.

Maşın birdən dayandı. Üstümüzə örtüdüyümüz çadırları azca qaldırıb qorxa –qorxa ətrafa baxdıq. Dayılarım idi, anamın altı qardaşı. Anamın o çarəsizliyini nə yaşamış, nə yaşayan bir qadın görmüşəm. Qucağında mən, kürəyində qardaşım 23 yaşlı anam iki maşın arasında dayanmışdı. Ərinin taleyi, getdiyi yer, bir də ata-anasını, qardaş bacılarını görüb görməyəcəyi naməlum idi. Anam gah o maşına, gah bu maşına baxır, hansı ilə davam etməli olduğuna qərar verə bilmirdi. Onun üçün həm vəfa, həm həyat borcu idi.  Mən bunu yalnız indi anlayıram. Qəfildən böyük əmimin səsi gəldi:
–Qərarını ver. Bizimlə gedirsən, ya onlarla? Anam gözünün yaşını silib anasını qucaqladı, qardaşlarını iyləyərək öpdü. Halallaşdıqlarını xatırlayıram. Çünki bu getdiyimiz yolun iki başı vardı. Ölüm və həyat, indiki düşüncəmlə buna həyat da deməzdim. Bəli, anam atamın əmanəti idi və əmimlə getməli idi. O bunu bilirdi. Əmim bizi səhraya bənzəyən boz rəngdə bir yerə gətirdi. Kiminsə evinin zirzəmisində məskunlaşdıq. İnsanların bizə necə maraqla baxdıqları bir gün belə ağlımdan çıxmır. Günahlandırıcı baxışları kim unuda bilər ki?!

Mənim isə başqa dərdim vardı, gəlinciyim Laçında qalmışdı. Əslində talan olan yurdumda qalan gəlinciyim yox, yaşaya bilmədiyim uşaqlığım idi. Anam, o boyda külfətlə, ailənin ən kiçik gəlini, o dövrün adətlərinə sadiq, abır-həya naminə bir dəfə belə atamı soruşmağa cürət etməyən, ailəsinin həyatda olub olmadığını bilmədən yaşayan, daha doğrusu bizi yaşatmağa çalışan tanıdığım ən güclü qadın. Sonrasını xatırlamıram. Çünki yaşadığımız yerin rütubətindən, aclıq və səfalətdən xəstəliyim kəskinləşmiş, hansısa xəstəxana çarpayısında yaşamağa çalışırmışam. Atamın, əmilərimin necə qayıtdığını, atamın ayağını və özünün dediyi kimi Laçınla bağlı bütün ümidlərini necə itirdiyini xatırlamıram. Tək xatırladığım anamın yenidən atama körpə uşaq kimi addım atmağı öyrətməsidir. Məktəbə ayaq basdığım ilk gün gördüyüm mühitlə böyüdüyüm mühiti müqayisə etdim. Mənim düşüncəmlə güclü olub ,atamın ayağını düzəldə bilərdim. Sinif yoldaşlarımın valideynləri onları məktəbdən götürməyə gəldiyi halda, mən evə tək getmək məcburiyyətində idim. Əgər atamın ayağı düzəlmiş olsaydı, anam ona baxmaq üçün yanında qalmaz mənim arxamca gələrdi. Əlbəttə ki, bu 8 yaşlı Sevincin düşüncəsi və inadkar xasiyyətindən irəli gələn barışmamaq əzmi idi. Mənim ailəm üçün yeni şəhər mühiti olduqca yad və qəbuledilməz idi. Təhsilə qarşı olmasalar da mənim bir-bir ortaya çıxardığım sürprizləri qəbul etmirdilər. Mən onları indi anlayırdım. 

Əlifbanı yenicə bitirmişdim ki, 8 hərf səhvi ilə yazdığım ilk şeirimlə evimizdə möcüzə yaratmağa müvəffəq oldum. Qız uşağı, şəhər mühiti və şeir.. Qısaca səhnə demək idi. Atamın reaksiyası o qədər də gecikmədi. Bir gün əmim bizə qonaq gəlmişdi. Bir dəfə həyatımı xilas etdiyi üçün o mənim qəhrəmanım idi. Ona sakitcə mənim şeir yazdığımı və yazmayım deyə qələmlərimi məndən aldıqlarını dedim. Əmim mənə o qədər gözəl şəkildə baxdı ki, sözlə ifadəsi olmayan bir sevinc yaşadım. Həmin gün mənim istedadımı xilas edən o oldu. Və bunu bütün qohumlar arasında fəxrlə danışdı. Bir gün yenə bir cəhdlə evimizdə çevriliş yaratmaq istəyim uğursuz oldu. Musiqi müəlliminin verdiyi tapşırıq nəticəsində mənim səsimin çox gözəl olduğu müəyyən olunmuşdu və mən tədbirdə mahnı oxumalı idim. Amma mən bütün yalvarışlarıma baxmayaraq valideynlərimi razı sala bilməmişdim. Xatırlayıram, məktəbdə də başbəlası olan inadkarlığımdan əl çəkməz, sevmədiyim müəllimin dərsini oxumaz , hətta bunu ona hiss etdirərdim.  Səbəb çox sadə idi. Müəllimimin hansısa yoldaşıma haqsızlığına şahid olmuşdum və bu mənə kifayət etmişdi. Haqsızlığa üsyanım yeganə dəyişməyən xasiyyətimdir. Bir gün məktəbimizə yeni bir müəllim təyin olundu. Həyatıma işıq tutan, mənim bu gün həyatımda “Simurq” adlandırdığım o qadın mənə o qədər gözəl bir nümunə, dost, sirdaş oldu ki.

Elə ilk dialoqumuzda:

–Sən mənim keçmişimsən , Quliyeva, güclü ol və arzuların üçün mübarizə apar.
– Bəs necə?- dedikdə, yumşaq təbəssümlə:
–Sən elə bir müəllim ol ki, səhnən sinfin olsun. Yaz, yarat, şagirdlərin üçün nümayiş et. Bir gün bütün əngəlləri aşacaqsan. İnan mənə, Quliyeva, sən çox güclüsən!
–Bəs birdən bacarmasam?
  –Bacaracaqsan!
Hərdən düşünürəm ki, ilahi ,bir müəllim sevgisi, müəllim nümunəsi nə qədər böyük bir gücə malik ola bilər ki, illər sonra belə özümü hər qaranlıqda hiss etdiyimdə düşüncəsi belə günəş kimi dünyamı aydınladar. Məni təmənnasız hazırlaşdırıb Ali məktəbə qəbul olmağımı təmin edən, ən əsası valideynlərimin fikrinin dəyişməyinə müvəffəq olan, məni qaranlıq dünyadan işıqlı dünyaya gətirməyi bacaran  müəllimimlə son dialoqumu heç vaxt unutmayacam.

–Əzizə müəllimə! 
–Hay can..
–Haqqını necə ödəyəcəm?
–Məndən aldığın əmanəti səndən sonrakılara çatdırmaqla.
–Əmanətinə naxələf çıxmayacağam, müəllimə.
Bugün mənə açdığın yolda, sənin yandırdığın çıraqla dayanıram. Baxdığım hər şagird sənin əmanətindir. Mənə anam, atam kimi əziz olan, ən əsası məni insan kimi formalaşdıran Simurqum.

Yazar: Sevinc Əsədova
Redaktə etdi: Müqayyə Əlmərdanlı